اشاره: این مقاله توسط استاد آیت الله حبیبی تبار تالیف و در فصلنامه علمی - پژوهشی حقوق اسلامی، شماره 15، زمستان 1386، به چاپ رسیده است.

از جمله مواردی که حاکم شرع می‌تواند بدون رضایت مردی، نکاح او با همسرش را منحل اعلام کند، موردی است که شوهر، نفقة همسرش را نپردازد و زن، به حاکم مراجعه و تقاضای جدایی کند. در این مقاله به این سوالات پاسخ داده می‌شود: مراد از ترک نفقه، نفقة زمان حال است یا گذشته و یا هر دو؟ در مورد مادّة 1129 قانون مدنی از نظر فقهی، آیا تفاوتی بین زوج موسر یا معسر وجود دارد یا خیر؟ وضع زن از حیث ایسار و اعسار در خصوص موضوع، موثر است یا نه؟ شرایط اعمال مادّة مزبور در خصوص مورد چیست؟ آیا رعایت تشریفات یاد شده از منظر فقهی ضروری است؟ اگر چنین انحلالی در نکاح متصوّر است، ماهیت آن فسخ نکاح است یا طلاق؟ و بالاخره، تفاوت این دو در چیست؟

برای مشاهده فایل pdf روی لینک زیر کلیک کنید:

http://hoquq.iict.ac.ir/article_22878_a42bf8bc82619e4e8b88263cc202fc24.pdf


اندیشه صاد قین
و سهام در بورس ایران و خارج از کشور
سؤال۱: و سهام در بورس جمهوری اسلامی ایران یا خارج از کشور چه حکمی دارد؟
جواب: به طور کلی فعالیت در بورس جمهوری اسلامی ایران با رعایت قوانین مربوطه، اشکال ندارد و در بورس های خارج از ایران، اگر با رعایت مقررات مربوطه و طبق موازین شرعی باشد (مثلاً ربوی نباشد، سهام شرکت های دارای فعالیت حرام، مانند شراب و خوک نباشد)، اشکال ندارد.
 
 
شستن به روش بخارشوی
سؤال۲: آیا شستن به روش بخارشوی نجاست را از بین می برد؟
جواب: برای تطهیر چیز نجس باید پس از برطرف کردن عین نجاست، دوبار با آب قلیل یا یک بار با آب کر شسته شود و بخارشویی، نجاست را تطهیر نمی کند.
 
نماز در محل تحصیل
سؤال۳: آیا محل تحصیل دانشجویی که در خوابگاه می باشد، به صورتی که پنج روز در هفته در محل تحصیل زندگی می‌کند، حکم وطن را دارد؟
جواب: محل تحصیل یا زندگی موقت، وطن نیست، البته اگر بنا دارد حداقل یک سال به طوری اقامت داشته باشد که عرفا مسافر محسوب نشود، بدون نیاز به قصد اقامت ده روزه، نماز تمام است.
 
خمس سهام
سؤال۴: اگر با درآمد بین سال در بورس، سهام و کنیم، آیا به آن خمس تعلق می گیرد؟
جواب: در فرض سؤال سر سال خمسی باید قیمت روز سهام در بورس، محاسبه شده و خمس آن پرداخت شود.
 
صله رحم با افراد نامحرم فامیل
سؤال۵: با توجه به اهمیت صله رحم در اسلام، نسبت به خویشان نامحرم مانند پسر عمو و دختر عمو، چگونه می توان به این فریضه دینی عمل کرد؟
جواب: اگر خویشان نسبی با هم قطع رابطه نکنند و احیانا با مراعات ضوابط شرعی از حال یکدیگر با خبر شوند و به خصوص در مشکلات به یاری یکدیگر بشتابند، به وظیفه صله رحم عمل کرده اند؛ برای انجام صله رحم، الزاما رفت و آمد و ارتباط مستقیم شرط نیست.
 
حدود اطاعت از والدین
سؤال۶: اطاعت از پدر و مادر در چه حدی لازم است؟
جواب: اگر امر پدر و مادر نسبت به کاری باشد که از نظر شرعی ممنوع نیست، سزاوار است امر ایشان اطاعت شود مگر اینکه اطاعت نکردن موجب اذیت قابل توجه آنها شود که در این صورت نباید با امر آنها مخالفت شود.
 
هزینه تحصیل فرزند
سؤال۷: آیا هزینۀ تحصیل فرزند واجب النفقه، بر عهدۀ پدر است؟
جواب: اگر فرزند توانایی مالی ندارد، در حدّی که عرفا از نیازهای لازم زندگی محسوب می شود، مانند تحصیلات مقدماتی، بر عهدۀ پدر است.
 
کسب درآمد از طریق سبدگردانی
سؤال۸: اگر فردی که در معاملات بورس اوراق بهادار تخصص ندارد، سرمایه اش را در اختیار اینجانب قرار دهد که برای او سهام شرکت های بورسی را و کنم و مقداری از سود حاصل از معاملات را به او بدهم؛ آیا درآمد حاصل از این نوع معاملات، که اصطلاحاً به آن سبدگردانی گفته می شود، اشکال دارد؟
جواب: اگر صاحب سرمایه به شما وکالت دهد با سرمایه اش در معاملات بورس درآمد کسب کنید و مقدار مشخصی از سود را به او و بقیه را بابت حق الزحمۀ خود بردارید، اشکال ندارد، البته اگر قانونی در این مورد وجود دارد، باید رعایت شود.
 
میزان نفقه
سؤال ۹:
۱) نفقۀ زن که بر شوهر واجب است، چه مقدار است؟
۲) آیا نفقه ای که زن از شوهر دریافت می کند، در صورتی که تا پایان سال خمسی باقی بماند، خمس دارد؟
جواب:
۱) نفقۀ واجب زن عبارت است از هر آنچه زن به طور متعارف به آن احتیاج دارد، مانند غذا و وسایل مورد نیاز آن، لباس، مسکن، هزینۀ درمان بیماری های متعارف و نظافت و . به مقدار و کیفیتی که برای امثال او متعارف است.
۲) نفقه خمس ندارد، هر چند احتیاط مستحب است که اگر از مخارج سال زیاد بیاید، خمس آن پرداخت شود
.
 
استخاره برای ازدواج
سؤال۱۰: برخی والدین پیش از خواستگاری استخاره می کنند و بر اساس آن عمل می کنند، آیا در این موارد استخاره لازم است؟
جواب: به طور کلی استخاره برای رفع حیرت و تردید در انجام کارهای مباح است، اعم از اینکه تردید در اصل عمل باشد یا در خصوصیات آن، بنابر این اگر در کار خیر، حیرت وجود ندارد، استخاره لازم نیست، توجه داشته باشید عمل به استخاره شرعا واجب نیست، ولی بهتر است بر خلاف آن عمل نشود.
 
بازدید از سایت های کلیکی و زیرمجموعه سازی
سؤال۱۱: برخی از سایت های ایرانی و خارجی هستند که درون سایت خود تبلیغاتی قرار می دهند که اگر از آن تبلیغات دیدن کنیم و بر روی آنها کلیک کنیم به ازای هر کلیک مبلغی (ناچیز) به ما پرداخت می کنند. و اگر در این سایتها افرادی را زیر مجموعه خود قرار دهیم به ازای بازدید و کلیک آنها از سایت نیز مبلغی به حساب ما واریز می شود. آیا این پول حلال است ؟
جواب: اگر خلاف قوانین و مقررات نباشد و بازدید از سایت های تبلیغاتی، موجب ترویج فساد از قبیل نشر اکاذیب و ارائه مطالب باطل نباشد، بازدید از سایت ها و دریافت مبلغ مذکور اشکال ندارد.
 
مس آیات قرآن در تلفن همراه
سؤال۱۲: آیا لمس صفحه متن قرآن که بر روی گوشی نصب شده برای کسی که وضو ندارد و یا زنی که در عادت ماهانه است، جایز است؟
جواب: در فرض سؤال که در واقع شیشه موبایل، لمس می شود نه آیات قرآن، اشکال ندارد.

معارف اسلامی وحقوق
فاصله افتادن بین نماز واجب و نماز احتیاط
سؤال۱: اگر نماز احتیاط به عهده نمازگزار باشد و بین نماز واجب و نماز احتیاط فاصله بیفتد، آیا باید نماز اعاده شود؟
جواب: اگر کسی که وظیفه او خواندن نماز احتیاط است، آن را پیش از خارج شدن از حالت نماز به جا نیاورد، بنابر احتیاط واجب باید ابتدا نماز احتیاط را بخواند و سپس نماز را نیز اعاده کند.
 
اجیر گرفتن برای انجام واجبات شخص زنده
سؤال۲: مادرم از کار افتاده است و نماز و روزه قضا دارد، با توجه به اینکه در قید حیات هستند آیا می توانیم کسی را برای گرفتن نماز و روزه های قضا اجیر کنیم؟
جواب: کسی که در قید حیات می باشد لازم است تا آخر عمر، نماز و روزه ها را شخصا قضا کند و نمی تواند برای انجام نماز و روزه های قضا شده، کسی را اجیر کند وگرنه لازم است وصیت کند که پس از مرگش از طرف او (گرچه با گرفتن اجیر) انجام شود.
 
تعیین مسافت شرعی
سؤال۳ : مسافت شرعی، چند کیلومتر است و کیفیت محاسبه آن چگونه است؟
جواب: مسافت شرعی که موجب شکسته شدن نماز می شود، حدود ۴۱ کیلومتر در مسافت امتدادی (فقط رفت) و ۲۰.۵کیلومتر در مسافت تلفیقی (رفت و برگشت) است.
اگر سفر از شهر یا روستای مستقلی شروع می شود – هر چند نزدیک شهر یا روستای دیگری باشد -، آغاز مسافت، خروجی شهر یا روستاست و تا اول شهر مقصد محاسبه می شود، مگر این که قصد رفتن به مکان خاص و مستقلی در کنار شهر مقصد را داشته باشد به گونه ای که عرفا رسیدن به شهر، رسیدن به مقصد محسوب نشود و شهر تنها مسیری برای رسیدن به مقصد باشد، مانند برخی دانشگاه ها یا پادگان ها یا بیمارستان هایی که در کنار شهر هستند، که در این صورت در محاسبه مسافت تا همان مکان خاص در نظر گرفته می شود
.
 
شرکت در تجمعات با احتمال مبتلا شدن به کرونا
سوال۴: حکم رفت و آمد خانوادگی و نیز حضور در مراسمات که در آن احتمال مبتلا شدن به کرونا وجود دارد، چیست؟
جواب: از وارد شدن به محلی که احتمال عقلائی مبتلا شدن وجود دارد، اجتناب شود مگر اینکه با رعایت نکات بهداشتی، این احتمال منتفی و یا غیر قابل توجه باشد.
 
ارتباط شخص مبتلا به بیماری با دیگران
سوال۵: اگر شخصی به این بیماری مبتلا شده یا برخی از علائم مشکوک به کرونا را دارد، آیا جایز است با کسانی که از وضعیت او اطلاع ندارند رفت و آمد نماید؟
جواب: اگر احتمال عقلائی بدهد که موجب سرایت به دیگران گردد، باید از این کار اجتناب کند.
 
مخلوط شدن رطوبت دست با رطوبت صورت
سؤال۶: اگر هنگام مسحِ سر، دستمان با تری موی جلوی سر یا پیشانی برخورد کند، برای وضو اشکال دارد؟
جواب: اشکال ندارد، ولی نباید با رطوبتی که از موی سر یا پیشانی به دست رسیده است، مسح پا را انجام دهید.
 
خمیازه کشیدن در نماز
سوال۷: آیا خمیازه یا آه کشیدن در نماز اشکال دارد؟
جواب: صداهایی که بر اثر سرفه و عطسه و صاف کردن حنجره از انسان صادر می‌شود، حتی اگر حرف از آن تولید شود، نماز را باطل نمی‌کند.
 
نقص مبیع در اینترنتی
سؤال۸: در اینترنتی کالاهای دست ساز، ار فقط عکس جنس را می بیند و سفارش می دهد، آیا در صورت وجود اشکالات جزئی در کالا، معامله و درآمد حاصل از آن حلال است؟
جواب: چنانچه عرفاً معیوب محسوب نشود و مصداق غش* در معامله نباشد، اشکال ندارد.

 *غش یعنی فریب دادن دیگران، از راه بهتر یا بیشتر وانمود کردن کالا.
 
تغییر نذر به جهت ویروس کرونا
سوال۹: با توجه به شیوع بیماری_کرونا و جلوگیری از تجمعات، اگر کسی در ایام ماه محرم در هیئات و تکایا، غذا نذر کرده باشد، آیا تغییر این نذر امکان پذیر است؟
جواب: اگر صیغه نذر را به نحو صحیح بر زبان جاری نکرده است تغییر آن مانع ندارد.
 
عمل نکردن به نذر به جهت کرونا
سوال۱۰: فردی برای دهه محرم سیصد پرس غذا نذر کرده و صیغه نذر را هم خوانده است، ولی با توجه به شرایط فعلی کرونا قصد دارد نذری ندهد، آیا تکلیفی بر عهده دارد؟
جواب: تا زمانی که امکان عمل به نذر با رعایت قوانین مربوطه و توصیه های بهداشتی، وجود داشته باشد، نمی تواند عمل به نذر را ترک کرده و یا آن را تغییر دهد.
 
تغییر کیفیت ادای نذر
سوال۱۱: در شرایط فعلی کرونا آیا می توان به جای نذر هر ساله در ایام محرم، پول آن را محاسبه و به موسسات خیریّه اهدا کرد؟
جواب: اگر صیغه نذر را به نحو صحیح بر زبان جاری نکرده است، تغییر آن مانع ندارد.
 
اطعام عزاداران در ایام کرونا
سوال۱۲: با توجه به شرایط کرونایی و لزوم رعایت شیوه نامه های بهداشتی، عده ای تصمیم دارند تا گوشت گوسفندی را که هر سال در ایام عاشورا به همراه غذا طبخ می شد، به صورت گوشت خام به دست عزاداران برسانند، آیا این امکان از لحاظ شرعی وجود دارد؟
جواب: انجام این کار با رعایت قوانین مربوطه و توصیه های بهداشتی اشکال ندارد.
 
وضو با انگشتر
سؤال۱۳: آیا وضو گرفتن در حالی که انگشتر در دست باشد، صحیح است؟
جواب: اگر آب به تمام قسمت های زیر انگشتر (گرچه با چرخاندن آن) برسد، وضو صحیح است.
 
نماز خواندن روی فرش نجس
سؤال۱۴: اگر قسمتی از فرش نجس شود و ما نمی دانیم کدام قسمت نجس است، نماز خواندن روی این فرش صحیح است؟
جواب: اشکال ندارد.
 
عمل نکردن به استخاره یا تکرار استخاره
سؤال۱۵: درباره موضوعی استخاره کرده ام جواب آن زیاد موافق نظر بنده نبود، خلاف استخاره عمل کردن یا استخاره مجدد جایز است؟
جواب: شایسته است انسان در اموری که می خواهد دربارۀ آنها تصمیم بگیرد، ابتدا تأمل و دقت کند یا با افراد با تجربه و مورد اطمینان م کند و در صورتی که تردیدش برطرف نشد، استخاره کند. در هر صورت در عمل به استخاره، الزام شرعی وجود ندارد ولی اگر برای انجام کاری استخاره کردید، بهتر است بر خلاف آن عمل نشود و تا زمانی که موضوع و شرایط آن تغییر نکرده است، دلیلی برای استخاره مجدد وجود ندارد.
 
ادرار بچه شیرخوار
سؤال۱۶: آیا ادرار بچه شیرخوار نجس است؟
جواب: ادرار بچه شیر خوار نجس است و در این حکم بین دختر و پسر تفاوتی نیست.

معارف اسلامی وحقوق
سوال :

بنده متولی موقوفه‌ای هستم که تخریب گردیده بود و با نظارت ادارهٔ اوقاف، سرمایه‌گذاری برای آن پیدا شد و شروع به ساخت آن کرد. سرمایه‌گذار ظرف مدت تعیین‌شده نتوانست کامل عملیات ساختمانی را به اتمام برساند و قرارداد منقضی شد. در قرارداد، بندی در خصوص جریمه یک میلیاردی‌ علاوهٔ بر الزام سرمایه‌گذار به اتمام پروژه به‌عنوان خسارت به موقوفه قرار دارد و چکی هم بابت آن اخذ شده است و آن چک «حال» شده است. سرمایه‌گذار اما مطالبهٔ مصالحه دارد و می‌گوید متولی خسارت را نگیرد و شش ماه هم زمان اضافی به او داده شود. سه دانگ موقوفه وقف عام ذیل خیرات و مبرات و تعزیه‌داری آل‌عبا (ع) و اطعام نیازمندان و ایتام است و سه دانگ آن نیز وقف خاص با موقوف‌علیهمی که یکی از افراد آن فردی محجور است. سؤال این است که آیا متولی می‌تواند بر سر منافع موقوفه که یک سال حدوداً بهره‌برداری آن به تأخیر می‌افتد، مصالحه کند؟

جواب :

بنا بر نظر معظم له، چنانچه از اختیارات متولّی باشد، می تواند مصالحه نماید.

   
شک در نجاسات سوال :

بنده مدتی است به دلیل بیماری، سرم می زدم. حال پس از قطع سرم، چند روزی در نگهداری ادرار با مشکل مواجه می شوم و متوجه شدم ادرارم می ریزد ولی چون نوار بهداشتی داشتم، راحت بودم؛ اما بعد از چند دقیقه، متوجه خیسی شلوارم شدم. حال نمی دانم این خیسی ادرار است یا عرق کرده ام. در ضمن با همان لباس خیس روی فرش نشستم، آیا فرش نجس شده است؟

جواب :

بنا بر نظر معظم له، در صورت شک در این که ادرار است یا عرق، محکوم به طهارت است و فرش هم محکوم به طهارت است.

   
مواد مخدر شنیداری سوال :

اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟

جواب :

بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.

   
تبعیت از همسر در وطن سوال :

اگر در وقتی که با همسرم به وطن او می رویم یا به محل کارش می رویم که نماز من شکسته است؛ چون در این دو محل همسرم نمازش کامل است، من هم می توانم از او تبعیت کنم و نمازم را کامل بخوانم یا این که نمی توانم. سؤال دیگر این که اصولا آیا تبعیت زن در وطن و اقامتش نسبت به شوهر اختیاری است یا شرایطی دارد؟

جواب :

بنا بر نظر معظم له، نماز و روزه زن در قصر و تمام، تابع نماز و روزه شوهر نیست و زن در اتخاذ وطن هم تابع شوهر نیست؛ ولی چنانچه زن به دلیل زندگی با همسرش وطن شوهر از جمله محل کارش، وطن اتخاذی زن شود، زن هم باید در آن محل نماز را تمام بخواند و روزه هم بگیرد. تبعیت زن از شوهر در وطن و اقامتش تابع قصد زن ـ هر چند به دلیل زندگی با او ـ است. ضمنا مطابق نظر معظم له، قصد ماندن در مکان جدید به مدت یک سال و بیشتر موجب می شود نماز کامل و روزه گرفتن واجب شود.

   
نجاست سوال :

زنی که می باشد، برای خشک کردن دست خیسش از حوله ای استفاده می کند، حال درصورتی که ما نیز از آن حوله برای خشک کردن دست استفاده کنیم،آیا آن حوله نجس است و ما نیز نجس می شویم؟

جواب :

خیر، نجس نیست؛ بلکه بدن زنی که می باشد نیز پاک است.

   
و ارز سوال :

آیا پول خارجی در مقابل پول ایرانی به مبالغ گران تر به طور مثال فردی هزار دلار آمریکا که بانک مرکزی ایران آن را نهصد هزار تومان می خرد، برای مدت دو ماه به یک میلیون تومان ایران می د، آیا معامله صحیح است یا ربوی است؟

جواب :

بنا بر نظر معظم له، معامله مذکور صحیح است و ربوی نیست.

   
خمس سوال :

آیا بر اموال کودکی که به سن تکلیف نرسیده، خمس و زکات واجب است؟

جواب :

زکات واجب نیست؛ لیکن خمس واجب است و باید ولی کودک خمس آن را بدهد و اگر ولی خمس را نپردازد، بر خود کودک پس از بلوغ واجب است خمس را بدهد.

   
سه بار طلاق سوال :

اگر کسی همسر خودش را دو بار تا به حال طلاق داده باشد و بعد از اتمام عده شخص دیگری او را متعه کند آیا با اتمام عده عقد متعه، اثر دو طلاق قبلی از بین می رود که بعد از طلاق سوم نیاز به محلل نباشد؟

جواب :

بنا بر نظر معظم له؛ در مفروض سؤال که دو بار طلاق داده شده، نیاز به محلّل نیست و شوهر می تواند با او ازدواج کند و نیاز به محلّل بعد از سه بار طلاق است؛ ضمنا محلّل باید عقد دائم نماید و عقد متعه کافی نیست.

   
خسارت ناشی از عدم النفع سوال :

طبق نظر مرحوم آیت الله شاهرودی، آیا خسارات ناشی از عدم النفع؛ اگر نفع احتمالی بوده باشد، مضمونه است و باید جبران شود یا خیر؟

جواب :

طبق نظر معظم له، خسارت ناشی از عدم النفع مضمون نیست و جبران آن هم واجب نیست.

   
ولی فرزند و سوال :

آیا ولی کودک صغیر می تواند تمامی اختیارات ناشی از ولایت خویش را با وکالتنامه به شخص دیگری منتقل نماید؟

جواب :

بنابر نظر معظم له، ولایت ولی قابل انتقال به شخص دیگری نیست؛ لیکن ولی می تواند با رعایت مصلحت کودک برای انجام کارهای خود در رابطه با کودک، شخص دیگری را وکیل نماید.

   
احکام ازدواج سوال :

 بنده چند سال پیش عقد ازدواج کردم. در جلسه اجرای عقد عاقد یکی از موارد مهریه را مقداری تغییر داد، اما با توجه به این که گوش همسرم سنگین است و پشت پرده هم بودند قاعدتا از این تغییر مطلع نشدند. حال سوال من این است که با توجه به عدم اطلاع همسرم از این تغییر مهریه، آیا عقدمان صحیح بوده است یا نه؟ (این که من و همسرم هر کدام دو چیز از مهریه در ذهنمان بوده است آیا مانع نیست؟)۲- احتیاطا بعد از آن خودم و همسرم دوباره عقد خواندیم، اما نمیدانم صحیح بوده است یا نه و شرایطش را رعایت کرده ایم یا نه. علاوه بر این تا جایی که یادم است بر مهریه تغییر داده شده (مهریه ای که عاقد گفته بود باشد) عقد خواندیم. اما نمیدانم در این عقد خواندن دوباره هم باید رضایت پدر همسرم گرفته می شده است یا نه و نیز رضایت ایشان نسبت به این تغییر در مهریه باید احراز می شده است یا نه.

جواب :

طبق نظر معظم له؛ در فرض سؤال، در هر صورت عقد صحیح است و مهریه هم همان مهریه تغییر داده شده که مورد توافق شما و همسرتان قرار گرفته است، می باشد و رضایت پدر همسر در اصل ازدواج شما کافی است.

   
شک در نجاسات سوال :

باسلام بنده جوانی 25 ساله هستم و چند ماهی است که نامزد می باشم هر موقع که حرفی میزنیم چه پشت گوشی و چه کنار هم و همچنین بعضا در مواقع چت کردن اکثرا آبی بیرنگ و لزج و اندک خارج میشود که بعضا با لباس نیز برخورد نموده و هم چنین برای جلوگیری از برخورد با لباس سریعا بول می نمایم، لکن بنده در حال حاضر که در ماه رمضان و روزه می باشم نیز این اتفاق رخ می دهد و بعد آن بعضا غسل می نمایم. ولی در کل نمی دانم حکمش چیست؟ چه ماه رمضان و چه ماه های دیگر! آیا روزه ام باطل می شود؟ حکم برخوررد با لباسم و وجوب غسل را نیز نمیدانم ولی غسل را بعضا بنابراحتیاط به جای می اورم. ممنون می شوم که راهنمایی های لازم را ارایه دهید.

جواب :

بنابر نظر معظم له؛ چنانچه آب مذکور دارای تمام علائم سه گانه منی که در رساله ذکر شده است نباشد، پاک است و چیزی را نجس نمی کند و موجب وضو و یا غسل هم نمی شود و روزه را هم باطل نمی کند؛ ضمنا چنان چه غسل انجام شده است، جای وضو را نمی گیرد و باید برای نماز وضو بگیرد و اگر در گذشته صرفا با غسل نماز خوانده باشید، الان باید آن نماز را با وضو قضا کنید. 

   
حكم انواع سركه سوال :

در باب استفاده از انواع سركه هاى تخميرى (انواع میوه، انگور، خرما، مویز، شکر غیره) و وجود درصد كمى الكل (تا سطح کمتراز ٥ درصد) كه در ذات سركه باقى خواهد ماند و با توجه به ماهیت غیرنوشیدنی آن و بسیارترش بودن و اصولا غیرمسکربودن سرکه؛ حکم شرعی تولید، و استفاده از آنها استفتا می گردد.

جواب :

طبق نظر معظم له؛ چنانچه سرکه مذکور، مسکر و یا مخدر نباشد و در تولید آن از مسکرات استفاده نشده باشد؛ تولید، و استفاده از آن اشکال ندارد.

   
سلول های بنیادی سوال :

١- حكم نگهداري از سلول هاي بنيادي موجود در خون بندناف در بانك هاي فريز سلول هاي بنيادي چيست؟٢- حكم خريد و سلول هاي بنيادي موجود در خون بند ناف چيست؟ ٣-حكم وصيت به سلول هاي بنيادي چيست؟

جواب :

طبق نظر معظم له؛


1) نگهداری آن، جایز است.


2) و آن توسط مالک یا صاحب حق اختصاص، جایز است.


3) وصیت به آن، جایز است.

   
مالکیت معنوی سوال :

بنده در یک شرکت به عنوان مدیر بخش توسعه و تحقیق کار میکنم و در راستای کارم، فرمولاسیون ترکیبات و محصولات جدید را انجام می دهم. اکنون همکاری من با شرکت به پایان رسیده است و در حال جدا شدن از شرکت می باشم. آیا می توانم از فرمولاسیون های شرکت که از قبل من وجود داشته است و من در دوره همکاری آنها را یاد گرفته ام یا از فرمولاسیون هایی که خودم در طول مدت همکاری پیدا کرده ام، استفاده کنم و خودم با این فرمولاسیون ها یک واحد تولیدی احداث کنم؟

جواب :

طبق نظر معظم له، در فرض سؤال می توانید استفاده کنید.

   
غساله سوال :

(در تمام این سوال منظور از آب، آب قلیل است) وقتی لباسی به بول نجس شد، روی لباس آب می ریزیم تا عین بول از بین برود و بعد فورا فشار می دهیم تا آب متنجس به بول نیز خارج شود (فشار به صورت معمول که در عرف بگویند غساله خارج شد) ولی هنوز لباس خیس هست و خشک نشده بعد فورا دو مرتبه آب می کشیم . با فرض سوال، آیا آبی که برای آب کشی می ریزم (بعد از رفع عین بول و خروج غساله آب متنجس به بول) و از لباس جدا می شود، نجس است؟

جواب :

طبق نظر معظم له؛ در فرض سؤال، آب مذکور پاک است.

   
پردافت مهریه سوال :

در ازدواج موقت آیا خانواده زن میتواند به داماد وکالت دهد تا مبلغ را طبق درخواستشان مصرف کند و یا اینکه باید ابتدا آن را به او ببخشند تا بتواند تصرف کند؟

جواب :

بنابر نظر معظم له، می توانند به وی وکالت دهند تا مبلغ مهریه را طبق درخواستشان مصرف کند و لازم نیست ابتدا آن را به وی ببخشند.

   
سرایت نجاست سوال :

اگر پای ما عرق داشته باشد و بر روی زمینی که عین نجاست در آن نیست ولی پاک هم نیست، بگذاریم؛ آیا پا نجس می شود و اگر آن پا درکفش برود، کفش نجس شده است؟

جواب :

طبق نظر معظم له، اگر زمین توسط ملاقات با نجاست مستقیما نجس شده است؛ اگر چه الان عین نجاست در آن نباشد (که در این صورت، زمین متنجس اول است) موجب نجاست پای مرطوب می شود؛ لیکن پا موجب نجاست کفش نمی شود.

   
کفاره سوال :

اگر شخصی کفاره روزه عمد بر گردنش باشد و کسی را وکیل گرداند و به او پول بدهد که به جای او امور مربوط به کفاره روزه عمد ( سیر کردن شصت فقیر ) را انجام دهد و شخص قبول کند ولی بعدا در غیاب موکل به او خیانت کند و کفاره را پرداخت نکند، حکم شخصی که کفاره بر گردنش بود چه می شود؟ آیا کفاره از ایشان ساقط می گردد و آیا در آخرت در پیشگاه خداوند متعال معذور می باشد یا خیر؟

جواب :

طبق نظر معظم له، کفاره از ایشان ساقط نمی شود و ذمه وی فارغ نیست و باید مجددا کفاره بدهد؛ اگر چه در صورت جهل موکل به خیانت وکیل، معذور است.

   
وضوی جبیره سوال :

اگر فردي با علم به اين كه كاشت مژه در وضو گرفتن اشكال ايجاد مي كند با قصد اينكه بعد از انجام آن جهت نماز خواندن وضو جبيره بگيرد، ايراد دارد؟

جواب :

طبق نظر معظم له، در فرض مذکور چنان چه امکان دارد، واجب است هنگام نماز جهت وضو آن را بردارد و چنان چه برداشتن آن ممکن نیست، واجب است وضوی جبیره بگیرد.


معارف اسلامی وحقوق
سفر تحصیلی طلاب و دانشجویان بورسیه
سؤال۱: آیا سفر تحصیلی طلاب و دانشجویان بورسیه ـ مانند تربیت معلم و افسری ـ که تحصیلشان متصل به اشتغال است، حکم سفر تحصیلی را دارد یا سفر شغلی؟
جواب: سفری که مانند محصلان علوم دینی یا دانشجویان مذکور در سؤال، برای تحصیل انجام می دهند به طوری که از زمان تحصیل، جزء شاغلان حرفۀ خاصی قرار می گیرند، حکم سفر شغلی را دارد.

 

عدم دسترسی به مهر هنگام نماز
سؤال۲: اگر به هر دلیل هنگام نماز، مُهر از دسترس خارج شود، - مثلاً بچه ای، مهر را ببرد- تکلیف چیست؟
جواب: اگر در بین نماز چیزی که بر آن سجده می‌کند، گم شود و چیزی که سجده بر آن صحیح است در دسترس نباشد چنانچه وقت، وسعت داشته باشد باید نماز را بشکند اما اگر وقت تنگ است:
چنانچه لباس او از جنس کتان یا چیزی که جنس پنبه و کتان دارد، باشد باید بر همان سجده کند و احتیاط آن است که تا سجده بر لباسی که از پنبه و کتان است، ممکن باشد بر غیر آن یعنی لباسی که از این جنس نیست، سجده نکند.
اگر چنین لباسی ندارد بنابر احتیاط واجب بر پشت دست خود سجده کند.

 

شیوه جبران خسارت در هنگام خجالت کشیدن
سؤال۳: من قبلا به شخصی خسارتی وارد کردم و الان خجالت می کشم بروم و خسارت را جبران کنم آیا می توانم پول آن را از طرف صاحب حق، به فقیر صدقه بدهم؟
جواب: صدقه، کفایت نمی کند و باید مبلغ خسارت را به او بپردازید می توانید به گونه ای که مطلع نشود ـ مثلا از طریق واسطه یا واریز به حساب ـ آن را ادا کنید.

 

نماز استیجاری
سؤال۴: کسی که برای قرائت قرآن یا یک سال نماز برای میت اجیر شده، می​تواند در این کار از دیگری هم کمک بگیرد؟
جواب: اگر ضمن قرارداد، شرط شده یا با توجه به قرائن معلوم باشد که مقصود اجیر کننده این بوده که خودِ اجیر انجام دهد، نمی تواند بدون اجازه اجیر کننده، از دیگری کمک بگیرد؛ در غیر این صورت می تواند تمام کار را به همان قیمت یا با قیمت بیشتر به دیگری واگذار کند یا مقداری از کار را خودش انجام دهد و باقیمانده آن را با قیمتی توافقی یا رایگان به دیگری بسپارد.

 

  فاصله بین میت و نمازگزار در نماز میت
سؤال۵: در نماز میت بین نمازگزار و میت، حداکثر چه مقدار فاصله، جایز است؟
جواب: به مقداری که ایستادن بر میت، صدق کند نمازگزار می تواند از میت فاصله بگیرد اما برای کسانی که در صف نماز ایستاده اند، فاصله شرط نیست.

 

عدم مراجعه مشتری برای دریافت جنس تعمیر شده
سؤال۶: شخصی، جنسی را نزد تعمیرکار می برد و قرار می گذارند که پس از مدت مشخصی (مثلا یک ماه)، مشتری برای دریافت جنس تعمیر شده مراجعه کند و اگر مراجعه نکرد، تعمیرکار می تواند جنس را بیرون مغازه بگذارد و اگر تلف شد ضامن نیست، آیا چنین قراردادی صحیح است؟
جواب: اشکال ندارد، تعمیرکار می تواند طبق قرار عمل کند.

 

خیار غبن و خیار عیب در فسخ معامله
سؤال۷: زمینی را از شخصی م و پس از متوجه شدم که از نظر شهرداری، عقب نشینی دارد و خود نده نیز اطلاع نداشته است در این صورت برای فسخ معامله از کدام یک از خیارات می توان استفاده نمود؟ (لازم به ذکر است که چون مقدار عقب نشینی زیاد است پس از آن، قیمت زمین افت کرده و از قیمت اری شده نیز پایین تر می آید).
جواب: اگر اختلاف قیمت زمین با عقب نشینی، قابل توجه باشد، خیار غبن دارد، همچنین اگر در نظر عرف، عقب نشینی عیب محسوب شود، خیار عیب دارد.

 

روزۀ استیجاری با وجود روزۀ قضا
سؤال۸: در صورتی که روزه قضا بر عهده داشته باشیم می توانیم روزه استیجاری بگیریم؟
جواب: اشکال ندارد.

 

جدا کردن سر حیوان پیش از جان دادن در هنگام ذبح
سؤال۹: اگر سر حیوان را ـ قبل از جان دادن ـ جدا کنیم، اشکال دارد؟
جواب: جدا کردن سر حیوان قبل از خروج کامل روح از بدن، حرام است اما با این عمل گوشت حیوان، حرام نمی شود.

 

وضو و غسل با وجود لاک ناخن
سؤال۱۰: استفاده از لاک توسط خانم‌ها در ناخن های دست و پا هنگام وضو و غسل چه حکمی دارد؟
جواب: تمام ناخن های ‌دو دست در هنگام وضو باید از لاک و هر مانع دیگری پاک باشند، ولی اگر از ناخن های پا، یک ناخن پاک باشد و روی آن مسح کشیده شود، وضو صحیح اسـت اما در هنگام غسل، تمام ناخن های دست و پا باید پاک باشند.

 

شرط خروج زن از منزل در ضمن عقد نکاح
سؤال۱۱: آیا زن در ضمن عقد نکاح می تواند شرط کند اجازۀ خروج از خانه به دست خودش باشد؟
جواب : اگر شرط کند که به طور کلی خروج از منزل به دست خودش باشد، این شرط باطل است، ولی اگر شرط کند که برای برخی از کارهای مجاز مثل رفتن به محل کار، بدون اجازه خارج شود، اشکال ندارد.

 

تکلیف مستطیع در صورت عدم ثبت نام حج
سؤال۱۲: پدرم با توجه به وضعیت مالی که دارد مستطیع است، ولی از طرف دولت ثبت نام صورت نمی گیرد آیا تکلیفی دارد؟ آیا می تواند در سال جاری که برای حج ثبت نام نمی کنند، پولش را در امور دیگر مصرف کند ؟
جواب: اگر می تواند از طریق دیگری مثل تهیه فیش آزاد به طور قانونی، حج به جا آورد، باید در سال جاری برای حج اقدام کند؛ در غیر این صورت حج بر او واجب نیست ولی در صورت امکانِ انجام حج در سال آینده، احتیاط واجب آن است که خود را از استطاعت مالی خارج نکند.

 

قرض به شرط وام
سؤال۱۳: با توجه به قانون بانک ها مبنی بر اینکه اگر شخصی سپرده گذاری کند، طبق میانگین سپرده، به او وام تعلق می گیرد. آیا چنین عملی مصداق قرض به ازای قرض است و حکم ربا دارد؟
جواب: اگر مطابق قوانین بانک که به تأیید شورای نگهبان رسیده است عمل کند، مانعی ندارد.

 


معارف اسلامی وحقوق
فاصله در نماز جماعت
سؤال۱ : در نماز جماعت فاصله نمازگزاران در موارد زیر تا چه مقدار به صحت جماعت ضرر نمی زند؟
الف) فاصله محل سجده مأموم با محل ایستادن امام.
ب) فاصله محل سجده مأموم در هر صف با محل ایستادن مأموم در صف جلوتر که بواسطه او به امام متصل است.
ج) فاصله محل ایستادن مأموم با مأموم دیگری که به واسطه او از سمت راست یا چپ به جماعت متصل می شود.
جواب : در همه موارد یاد شده فاصله تا حدود یک متر، اشکال ندارد.
 
فرق حد ترخص و مسافت شرعی
سؤال۲:
۱) فرق حد ترخص و مسافت شرعی چیست؟
۲) اگر در حال گشت زنی و بدون قصد طی کردن مسافت شرعی از شهر دور شویم، آیا نماز شکسته است؟
جواب:
۱) مسافت شرعی هشت فرسخ (حدود ۴۱کیلومتر) است، هرچند به صورت رفت و برگشت باشد، البته در این صورت باید مسیر رفت حداقل ۲۰/۵کیلومتر باشد، ولی حد ترخص* مکانی است که در آنجا اذان شهر شنیده نمی شود.
۲) کسی که از اول سفر، قصد مسافت شرعی (امتدادی یا تلفیقی) ندارد یا مردد در آن است، نمازش تمام است اگرچه به مسافت شرعی رفته باشد ولی اگر برگشت به مقدار هشت فرسخ باشد، نمازش در برگشت قصر است.

* طبق تحقیقات انجام گرفته حد ترخص  از آخر شهر حدود ۱۳۵۰ متر می باشد.
 
پوشیدن لباس جنس مخالف
سؤال۳ : آیا زن می تواند لباس مردانه یا مرد، لباس نه بپوشد؟
جواب: اگر به قصد تشبه (شبیه شدن) به جنس مخالف این کار را انجام دهد و حالت جنس مخالف را به خود بگیرد، جایز نیست.
 
انجام معاملات بورس با قرار داد مضاربه
سؤال۴: آیا در قرارداد مضاربه، عامل می تواند سرمایه را در بورس، برای و سهام به کار بگیرد؟
جواب: قرارداد مضاربه برای و سهام، اشکال ندارد و باید سهم هر یک از دو طرف از سودهای به دست آمده از و ، به صورت درصد، تعیین شود و تعیین مقدار معین از سود به صورت ماهانه برای سرمایه گذار، صحیح نیست، اما برای پرداخت مبلغ معین در هر ماه، می توان پس از تعیین درصد سهم عامل و سرمایه گذار از سود، ماهانه مبلغی به عنوان علی الحساب به سرمایه گذار پرداخت شود و در پایان قرارداد بر اساس درصد تعیین شده در متن قرارداد، سهم هر یک از عامل و سرمایه گذار، محاسبه یا مصالحه شود.
 
مسح بر موهای بلند سر
سؤال۵: اگر با شانه کردن موی سر، موها تا مثلاً مقابل چشم می رسد، آیا لازم است برای مسح سر، فرق باز کنیم؟
مسح بر روی مویی که در قسمت جلوی سر روییده کفایت می کند، البته اگر مویی که در قسمت جلوی سر روییده به اندازه ای بلند باشد که با شانه زدن از قسمت جلوی سر بگذرد، مسح روی آن مقدار که از جلوی سر می گذرد صحیح نیست؛ چه این موها آویزان باشد و چه روی قسمت جلوی سر جمع شده باشد.
 
مصرف کفاره
سؤال۶: در صورتی که پول گندم را بابت فدیه یا کفاره روزه به مؤسسه خیریه‌ای بپردازیم، آیا مؤسسه موظف است صرفاً نان ه و به فقرا دهد و یا به صورت کلی می‌تواند برای اطعام فقرا مصرف کند، مثلاً مقداری روغن و گوشت به فقیر بدهد؟
جواب: باید به تعداد فقیری که مد نظر پرداخت کننده است، برای هر فقیر ۷۵۰ گرم، فقط طعام (گندم، جو، آرد، نان، برنج و امثال آن) تهیه و پرداخت شود؛ بنا بر این تهیه روغن و امثال آن که طعام محسوب نمی شود صحیح نیست و اگر پولی که مؤسسه دریافت کرده است معادل پول ۷۵۰ گرم گندم بابت هر کفاره است، نباید طعامی برای فقرا تهیه شود که قیمت آن بیشتر از قیمت ۷۵۰ گرم گندم می باشد، زیرا در این صورت پرداخت تعداد کفاره ای که مد نظر پرداخت کننده بوده است، انجام نمی شود.
 
خطاب به غیر خدا در نماز
سؤال۷: آیا در قنوت نماز می توان دعای فرج (الهی عظم بلا) را قرائت کرد؟
جواب: خواندن دعای مذکور تا جایی که مخاطب خداست اشکال ندارد ولی مابقی که مخاطب غیر خدا می باشد جایز نیست و باعث بطلان نماز می شود.
 
گوش دادن به خوانندگی زن
سؤال۸: آیا گوش دادن به صدای خواننده زنی که تک خوانی می کند، برای مرد نامحرم حرام است؟
جواب: از گوش دادن به آن که معمولا مفسده دارد، اجتناب شود.
 
خروج از محل اقامت ده روز
سؤال۹: مسافری که می خواهد ده روز در شهری اقامت داشته باشد و در بین ده روز به اطراف آن شهر هم برود، آیا نماز او تمام است یا شکسته؟
جواب: اگر قصد خروج به مقدار کمتر از مسافت شرعی دارد، در صورتی که خروج او به گونه ای باشد که عرفا اقامت ده روز در آن شهر صدق کند اشکال ندارد، مثلا دو سه بار بخواهد برود و حداکثر تا نصف روز برگردد، می تواند قصد اقامت کند و خروج او منافاتی با قصد اقامت ده روز ندارد، ولی قصد خارج شدن در یک دفعه به مدت ۱۵ ساعت محل اشکال است.
 
وضو و نماز با وجود ناخن بلند
سؤال۱۰: آیا وضو گرفتن و نماز خواندن با ناخن بلند اشکال دارد؟
جواب: اگر ناخن بیش از معمول بلند باشد، چنانچه زیر آن مقداری که از مقدار معمول بلندتر است عرفا جزء ظاهر محسوب شود باید موقع وضو و غسل، چرک زیر آن مقدار بر طرف شود و به زیر آن، آب برسد و همچنین برای سجده در نماز، بنابر احتیاط واجب باید سر انگشت شست پا بر روی زمین قرار گیرد.
 
جدا کردن سر گوسفند قبل از جان دادن
سؤال۱۱: اگر سر حیوان را ـ قبل از جان دادن ـ جدا کنیم، اشکال دارد؟
جواب: جدا کردن سر حیوان قبل از خروج کامل روح از بدن، حرام است، اما با این عمل گوشت حیوان حرام نمی شود.
 
معارف اسلامی وحقوق
 اشاره: این مقاله توسط استاد آیت الله حبیبی تبار تالیف و در فصلنامه علمی - پژوهشی حقوق اسلامی، شماره 15، زمستان 1386، به چاپ رسیده است.

از جمله مواردی که حاکم شرع می‌تواند بدون رضایت مردی، نکاح او با همسرش را منحل اعلام کند، موردی است که شوهر، نفقة همسرش را نپردازد و زن، به حاکم مراجعه و تقاضای جدایی کند. در این مقاله به این سوالات پاسخ داده می‌شود: مراد از ترک نفقه، نفقة زمان حال است یا گذشته و یا هر دو؟ در مورد مادّة 1129 قانون مدنی از نظر فقهی، آیا تفاوتی بین زوج موسر یا معسر وجود دارد یا خیر؟ وضع زن از حیث ایسار و اعسار در خصوص موضوع، موثر است یا نه؟ شرایط اعمال مادّة مزبور در خصوص مورد چیست؟ آیا رعایت تشریفات یاد شده از منظر فقهی ضروری است؟ اگر چنین انحلالی در نکاح متصوّر است، ماهیت آن فسخ نکاح است یا طلاق؟ و بالاخره، تفاوت این دو در چیست؟

برای مشاهده فایل pdf روی لینک زیر کلیک کنید:

http://hoquq.iict.ac.ir/article_22878_a42bf8bc82619e4e8b88263cc202fc24.pdf


معارف اسلامی وحقوق

تبلیغات

آخرین ارسال ها

آخرین جستجو ها

فروشگاه فرش | ایران کارپت نگاه به زیبایی درآمد اینترنتی طراحی سایت در اصفهان همه چی موجوده ایران سی نت | www.irancnet.ir عنصری | کتیرو